Căn phòng hổ phách là một trong những báu vật vô giá từng được Nga sở hữu. Tuy nhiên, trải qua những biến cố trong chiến tranh, nó đã biến mất một cách đầy bí ẩn và đến nay vẫn chưa được tìm ra. Nhiều giả thuyết đã được xây dựng. Một số người còn tin rằng căn phòng còn chứa đựng trong nó những lời nguyền.

Dù là thế nào, căn phòng hổ phách cũng là một đề tài thú vị, thu hút sự quan tâm của dư luận. Hiện tại, một phiên bản của căn phòng đã được phục dựng ở Nga dựa trên nguyên tác.

Căn phòng hổ phách phục dựng dựa trên nguyên bản chưa được tìm ra | WikiCommons

Món quà của tình hữu nghị

Ban đầu, căn phòng hổ phách không được làm ra tại Nga. Nó được xây dựng từ năm 1701 do nhà điêu khắc người Đức Andreas Schlüter thiết kế và được thợ hổ phách người Đan Mạch là Gottfried Wolfram cùng cộng sự chế tác theo yêu cầu của vua nước Phổ lúc bấy giờ là Friedrich Đệ nhất. Quá trình xây dựng kéo dài 8 năm.

Bức tường của căn phòng được dát toàn bộ bằng đá hổ phách. Các họa tiết được chạm khắc tỉ mỉ và sắp xếp tinh tế. Ngoài ra, căn phòng còn chứa rất nhiều tranh và tác phẩm nghệ thuật đắt giá. Lâu đài Charlottenburg, cung điện lớn nhất ở Đức là nơi lắp đặt căn phòng này.

Peter Đại đế lúc này là Sa hoàng của Nga. Trong một chuyến viếng thăm Phổ, ông đã bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với báu vật có một không hai này.

Nhận thấy điều đó, đến năm 1716, nhằm củng cố liên minh Nga – Phổ, Frederick William Đệ nhất đã tặng căn phòng hổ phách cho Peter.

Nguyên bản của căn phòng hổ phách

Căn phòng được tháo dời và chuyển đến Nga bằng 18 hộp lớn. Ban đầu, nó được lắp đặt tại Cung điện Mùa Đông tại St. Petersburg với tư cách là một phần của bộ sưu tập nghệ thuật Châu Âu.

Đến năm 1755, căn phòng được mang về điện Catherine bởi nữ hoàng Ekaterina II. Tại đây, nó được thiết kế lại để phù hợp với không gian rộng lớn hơn. Phần nguyên liệu còn thiếu được chuyển thêm từ Berlin, Đức.

Cuối cùng, sau lần tu sửa vào thế kỷ XVIII, căn phòng có diện tích khoảng 55 m², được trang trí bằng 6 tấn hổ phách và đá quý. Các tấm ốp hổ phách đều được dát thêm một lớp bằng vàng. Ước tính giá trị của nó lên tới 142 triệu USD.

Mất tích một cách bí ẩn

Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ. Sau khi chiếm được phần lớn châu Âu, năm 1941, phát-xít Đức tấn công vào Liên bang Xô Viết. Quân đội Đức đã cướp đi hàng chục nghìn tác phẩm nghệ thuật. Trong đó có cả căn phòng hổ phách.

Theo một số ghi chép, các nhân viên và người trông coi cung điện Catherine đã cố gắng tháo dỡ và giấu căn phòng hổ phách dưới lớp giấy dán tường. Tuy nhiên, căn phòng hổ phách đã quá nổi tiếng. Do đó, cách này không đánh lừa được quân đội Đức.

Việc tháo dỡ được thực hiện trong 36 tiếng đồng hồ. Các phần của căn phòng được xếp vào 27 thùng chứa và đem về Königsberg (Kaliningrad, Đức hiện nay). Căn phòng hổ phách được dựng lại ở bảo tàng của lâu đài Königsberg, trên bờ biển Baltic.

Dù vậy, căn phòng không nằm tại đây quá lâu. Chỉ 2 năm sau, phát xít Đức dần tiến tới thất bại. Đến năm 1944, quân Đồng Minh ném bom vào nhiều địa điểm. Lâu đài Königsberg là một trong số đó. Khi quân đội tiến vào, căn phòng hổ phách đã hoàn toàn biến mất. Không để lại bất kỳ dấu vết gì.

Phần lâu đài Königsberg được cho là chứa căn phòng hổ phách bị ném bom

Giả thuyết được đặt ra

Rõ ràng, bằng một cách bí ẩn nào đó, căn phòng đã hoàn toàn biến mất. Không một vết tích. Điều này đặt ra vô vàn những giả thuyết. Tính đến nay, có đến hơn 100 giả thuyết khác nhau về căn phòng hổ phách. Công cuộc tìm kiếm tung tích theo những giả thuyết về căn phòng được thực hiện. Việc này thu hút cả nhà sử học, người chuyên đi tìm kho báu lẫn các chuyên gia.

Giả thuyết ban đầu được dựa trên những lời tường thuật của người trong cuộc. Erich Koch, nguyên là lãnh đạo đảng bộ Đảng Đức quốc xã đã mang giấu căn phòng hổ phách cùng nhiều báu vật khác trước khi Königsberg bị đánh bom. Giả thuyết này càng được củng cố khi Erich Koch bị bắt và bị tuyên án tử hình. Việc này xảy ra vào cuối chiến tranh thế giới thứ hai. Tuy nhiên, phán quyết này đã không được thực hiện. Và người ta tin rằng, chính những thông tin mà ông nắm được về các báu vật đã giúp ông sống sót.

Tuy vậy, giả thuyết này cũng bị một số người phản bác. Lý lẽ đưa ra là Erich Koch không đủ quyền hạn để thực hiện những điều như vậy. Trừ khi có lệnh của Hitler. Và Hitler đã từng nói rằng, căn phòng sẽ được trưng bày tại nước Áo.

Mặt khác, nhiều nhân chứng cho thấy căn phòng đã được gói ghém trong nhiều thùng ở nhà ga Königsberg, trong tình trạng sẵn sàng chuyển đi. Những người làm điều này có thể là bất kỳ ai. Họ tận dụng thời điểm mà lâu đài bị tấn công để thu nhặt báu vật.

Cũng có một giả thuyết khác cho rằng, căn phòng đã được mang lên tàu tỵ nạn và đem đi, Tuy nhiên, nó đã bị đánh chìm bởi thủy lôi của Nga. Do đó, căn phòng đang nằm đâu đó dưới đáy đại dương rộng lớn.

Trường hợp căn phòng hổ phách đã bị phá hủy trong trận đánh bom vẫn chưa bị loại ra. Khi việc xem xét cho thấy, lâu đài đã bị san bằng. Chỉ còn duy nhất phần móng và tầng hầm.

Mọi chuyện có lẽ sẽ đỡ phức tạp hơn nếu từng mảnh của căn phòng không lần lượt xuất hiện trên thế giới. Một bức tranh khảm, một mảnh của bức tưởng hổ phách,… được một số người rao bán. Tuy nhiên, hầu hết người ta không thể điều tra được những mảnh đó xuất phát từ đâu, hoặc có, thì lại ở thời kỳ trước khi vụ đánh bom xảy ra. Cuộc điều tra dần đi vào ngõ cụt.

Những giả thuyết trên đều có những lỗ hổng. Và vì người ta càng đồn đoán, sự việc lại càng trở nên bí ẩn hơn. Căn phòng thật sự còn tồn tại hay không quả vẫn là câu hỏi lớn.

Lời nguyền

Bên cạnh những câu hỏi về việc căn phòng hiện tại đang ở đâu, người ta cũng truyền tai nhau về lời nguyền mà căn phòng chứa đựng.

Nhiều người có liên quan đến căn phòng, hoặc đang tìm kiếm nó, đều bị chết lạ lùng.

Alfred Rohde, giám đốc viện bảo tàng của Königsberg, người phụ trách vật báu này ở Königsberg và cũng là người có thể cho biết căn phòng hổ phách đã biến mất đi đâu thì đã qua đời cùng với vợ của ông ngay trong năm 1945. Người bác sĩ viết giấy khai tử cho vợ chồng Rohde (chết vì bệnh thương hàn) thì đã biến mất sau đó.

Tướng Gusev, sĩ quan tình báo người Nga, chết trong một vụ tai nạn xe hơi sau khi nói chuyện với phóng viên về phòng hổ phách.

Ngoài ra, cựu lính Đức Georg Stein, người tìm kiếm căn phòng, bị sát hại vào năm 1987 trong rừng ở Bavaria.

Căn phòng hổ phách được phục dựng

Mặc cho lời nguyền và các cuộc tìm kiếm bế tắc, Nga quyết định phục dựng lại căn phòng hổ phách. Việc phục dựng được thực hiện từ năm 1979 do một số chuyên gia về hổ phách người Nga thực hiện.

Khó khăn nhất là phần thiết kế vì chỉ dựa trên các tấm ảnh đen trắng và một tấm ảnh màu duy nhất còn sót lại. Thiếu kinh phí cũng khiến cho việc tái dựng chậm lại vài năm.

Cuối cùng, căn phòng hổ phách cũng được khánh thành nhân dịp kỷ niệm 300 năm thành phố St. Petersburg.